بهشت راه آسانی است.1

راه بهشت آسانی است

چکیده و خلاصه مقاله : تسامح و تساهل 

انسان موجود انتخابگرو مختار است و به همراه راهنمای کامل  و مطمئن، بهترین خواهد بود.

امام موسی صدر: بهتر است بجای گفتگو بگوییم گفت و شنود.

تکرار کلمه قل  و مشتقات آن در قرآن 332 بار است ، یکبار گفتن و دو بار شنیدن.

مشارکت : اساس حرکت اجتماعی و تحول و همزیستی است

حقیقت دین : برای مصلحت بشر است.

تســـامح و تســاهل

جهان امروز و نیاز انسان به روابط اجتماعی .

  توجه قرآن به تکرار کلمه قل نشان دهنده ارتباط اجتماعی و فرهنگ  گفتگونهادینه شده است. یعنی درک و جذب گفتگو شایسته‌تر است.

تسامح : شاید گونه ای از تلورانس غربی باشد.

تسامح و تساهل :  انتظار پیامبر ازامتش است.

دین اسلام بنیان صلح و آرامش را درکرامت انسان می بیند و چنانچه اگر انسانیت نبود دین خواهی وجود نداشت.

برای انسانها تکالیف شرعی طاقت فرسا نیست. و به اندازه توان هر فرد به او تکلیف داده‌اند. هر کسی که استطاعت بدنی و فکری دارد مامور به تکلیف می‌شود.

تحقق و ارزشمندی ادیان تکامل و نزدیکی به فطرت و ظرفیت انسانهاست.

قرآن: در دین برای انسانها تکالیف طاقت فرسا نیست. یعنی آســان‌گیـری دیــن همـان رحـــمـت خــــداسـت. اســلام منشــأ همــه خیــرات برای آدمیــان اســت نه آییــن دســت و پـاگیــر.

 راه دین راحتی و همواری است یک راه هموار که متناسب با دانایی انسان و شرافت اوست. و تمایل به آسانی و راحتی دارد ولی از تجاهل و سستی و خمودی و بی حالی جداست.

یُـسر یعنی شریعت سمحهه سهله است.

آیه روم 30: پـاکـدلانـه روی به دین بیاور، این فطرت الهی است که مردمان بر وفق آن آفریده شده‌اند ، در آفرینش الهی تغییری راه ندارد این دین دستور است ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.

دینی حنیــف است که سرچشمه و محــور تعادل باشد. حنف یعنی تمـایل و تعـادل . تمایل هر دو پای انسان در راه رفتن، که باعث می‌شود انسان بتوان با حالت تعادل راه بپیماید.

 

علامه طباطبایی می‌فرماید: جان تو و جان فطرت.

دین سنت حیات است. سنتی که راه سعادت و شقاوت انسانها را نشان میدهد.

اگرافراد مختلف در جوامع مختلف در زمانهای مختلف متغییر نبودند بنابراین هیچ کمالی وجود نداشت و انسانیت از نقص متوجه بسوی کمال نمیشد.

چیزی که میخواهیم اثبات کنیم : جوهره و اساس سنت دینی عبارت است از ساختمان و بنیه انسانیت برای رشد و تکامل.

  فطــرت : دیــن خــدا

گرایش ایمانی انسان همان فطرت اوست.

 آفرینش انسان و ساختمان وجودی آدم متکی بر گرایش ایمانی و معنوی است.

خداوند پیامبر را به کناره‌گیری و عزلت جویی نفرستاده است. بلکه  ایشان را بر آیین حنیف  سهله و سمحه برانگیخت.(انی بعثت بالحنیفیه السمحه و سهله)

امام زین العابدین  : اهل سمحه و سهله را همان ملت ابراهیم معرفی میکند.

شریعت سهله و سمحه آیین زندگی است، این  شریعت حیات طیبه است. کسی که از فطرت الهی خویش دور می‌شود از یاد خدا فاصله می‌گیرد زندگیش در سختی خواهد بود.(طه 124)

 

در اساس اعتقادات تساهل نیست. و اسلام سختگیری و مشقت را بی‌مورد می‌داند.

 

تساهل: همدیگر را آسان گرفتن                      ساهله : آسانی کرد با او

تسامح:با همدیگر آسانی کردن                       مسامحه : آسانی کردن با کسی

 مدارا کردن مورد تأیید اکثر فرهنگها قرار گرفته بویژه در بین ایرانیان.

خداوند از پیامبر می‌خواهد مشقت و غل و زنجیرها را از پای مردم باز کند (یعنی انحرافات، خرافات، اعتقادات خشک و ... را از دل و جان مردم دور کند. )  (اعراف157)

 شیخ طوسی : یسری را بهشت معرفی میکند. که فرجام رفتارهای نیکو منتهی به بهشت می‌شود. (سوره لیل واعلی  واژه یسری)

مراد از آسان کردن، آسانی کردن خود پیامبر است منظور این است که فطرت آن جناب را آنچنان صافی کند که جز طریقه آسان را انتخاب نکند طریقه‌ای که همان طریقه فطرت است از سایر طرق تشخیص دهد.

 طبرسی در مجمع البیان: آسانی کارنیک بدین معنی است که خداوند پیامبر اسلام را بر بشریت آسان که همان حنیفیه است موفق میکند.

 علامه طباطبایی: یسری؛ خصلتی است که در آن آسانی باشد و هیچ دشواری نداشته باشد.

 قرآن: اگر از ایشان در طلب رحمتی که در آن امید بسته ای رویگردان شدی با آنها به خوشی سخن بگو.(آل عمران 159)

 تسامح : به معنی بی غیرتی و تخطی از شریعت نیست.

 خداوند ازپیامبر میخواهد با محبت و ملایمت رفتار کند. با مردم صبور باشد. فروبردن جــرعه‌هایخشم توصـیه اکید خـــدا به فرســتادگانــش است.

 یونس در هنگام مناجات با خدا مالامال از خشم بوده است که خداوند میفرماید: تو اینـگونه بـاش.

در حقیقت  فرموده ذات حق نهی از سبب خشم است و سبب خشم این است که آدمی کم حوصله باشد و در آمدن عذاب برای دشمنانش عجله کند.

فرعون(رامسس دوم) کسی است هم خود را خدا میدانست و هم غیر از خود کسی دیگر را خدا نمی‌دید.(=نهایت طغیان)

شیخ طبرسی و شیخ طوسی: فرعون مرزهای گناه و نافرمانی خدا را شکسته بود.

از عــادات ستمگران: وقتی با خشونت آنها را مورد عتاب قرار دهند، بر سرکشی و ستم می‌افزایند.

خداوند به موسی امر میکند در مواجه با فرعون به نرمی سخن بگوید.(طه 43و44)

اسلام به عنوان نمونه و سرآمد ادیان احکامش را متین قرار می دهد تا انسانها به آرامش برسند.نه بواسطه قوانینش گروهی بر گروه دیگر پادشاهی کنند.

مسلمان در اجرای احکام و اصولیات و دفاع از کیان نظام الهی هرگز مسامحه نمیکند.

 کفار و محاربین باید در شما شدت و قدرت را احساس کنند. (توبه 123وفتح29)

 هم مسامحه و هم شدت عمل  هرکدام در جایگاه خاص خود لازم وملزوم هم هستند، شدت ومقاومت فقط برای کفار ومحاربین اسلام و مجرمین جایز است. البته به اندازه جرم وفسادشان.

 از دیدگاه قرآن، دین و ایمان هیچگاه با اکراه محقق نخواهد شد.

 مهربانی و برخورد پیامبر عامل مهم نشر اسلام و تحقق وپیروزی اسلام بر جاهلیت دوران پیامبر بود.

 منابع :

- سخنرانی های امام موسی صدر

- حکایت همچنان باقیست.  دکتر سعام

- مقاله  جستجوگری و حقیقت پژوهی در داستانهای قرآن (حمیدرضا ابراهیم‌ زاده ) 1378

- مقاله پژوهشی مقایسه آزادی اسلام و غرب (حمیدرضا ابراهیم زاده ) سال 1377 

-  مقاله پژوهشی گفتگوی تمدنها (مولف : حمیدرضا ابراهیم زاده )سال 1380

- مقاله اندیشه‌های تمدن ساز(حمیدرضا ابراهیم زاده )سال 1382 

- پژوهش تعامل بین اندیشه‌ها و تمدن در گفتگوی ادیان(بر اساس مقاله گفتگوی تمدنها - حمیدرضا ابراهیم‌زاده ) مردادسال 1382 

- تسامح و تساهل نگاهی دوباره به اسلام (مولف: حمیدرضا ابراهیم زاده ) سال1382