آفتاب ومهتاب مقام والدین

                                           

اوســت جــاودانـه تا ابــد

 

 در قرآن  درباره پدر و مادر  اینگونه سفارش شده است .(آیات 23 و 24 سوره اسرا )

 میفرماید که: و حکم قطعی پروردگار اینست که  جز او را نپرستید و به پدر و مادر تان نیکی کنید. حال اگر در نزد تو یکی یا  هردو به کهنسالی رسیدند به آنان اف مگو و برآنها فریاد مزن و سخن درشت مگو و با آنان سخنی کریمانه بگو. و از روی مهربانی در برابر ایشان بالهای خضوع و ذلت فرود آور. و بگو پروردگارا هر دو را رحمت کن به پاس آنکه مادر مرا از خردسالی تربیت کرد آنقدر به نیکی و نکو داشت تأکید شده که ذات اقدس ربوبی از پرستش ایشان بجای خود بر حذر داشته است.

 بنابراین در دستور دینی: نیکی به پدر و مادر واجب است است .( و بالوالدین احسانا ) که نتایج  دنیوی و اخروی  به ارمغان دارد .

  سه  نوع پدر و مادر داریم :

 1 - پدر و مادر صلبی ( شامل  والدین جوان – والدین میانسال و پیر )

 2- پدر و مادر غیر صلبی  (مادر خوانده و پدر خوانده )

 3- پدر ومادر معنوی: پیامبر اکرم و امامان و مراجع تقلید و علما و اساتید و معلمان

   از لحاظ مالی : والدین  ثروتمند و دارای اقتدار روحی و سلامت جسمی  و بنیه مالی عالی – والدین عادی ( والدین خوش خلق و دارای حوصله  و از لحاظ مالی متوسط ) – والدین ضعیف ( والدین فقیر  و از لحاظ تندرستی بیمار) که به هر سه گروه باید نیکی کرد فقط بخاطر حق والدین و نه وضعیت مالی و جسمی که نیکی به ایشان فقط برآوردن حوائج مالی نیست بلکه امداد عاطفی و افشائ محبت به ایشان است. نیکی واقعی آن است که شما به والدین بیمار ، کم حوصله و از لحاظ بنیه مالی متوسط و ضعیف را تحمل کنی وگرنه والدین گشاده دست و متمول و خوش اخلاق که اصطعکاک ندارند و تحملشان آسان و توقعات آنچنانی از فرزندان  ندارند. ( و هزار البته همه والدین برای فرزندانشان در هر شرایطی سلامتی و سعادتمندی ایشان را آرزومندند )

  به راستی خواسته ما از زندگی چیست؟ :

 - سعادت معنوی : نام و یاد نیک در دنیا و عقبا، آسانی و رفاه اخروی . 

 - سعادت دنیوی :  سلامتی  و تمول  و تمکن مالی  داشتن امکاناتی مانند  ماشین، منزل، شغل ، تحصیل و ازدواج و فرزندانی سالم و نیکو و احساس مهم بودن و آبرومند زیستن.

  فرزندان برگردن والدین 3 تا حق دارند :

 1-  نام نیک برای فرزندان

 2- ازدواج در حد بضاعت ( فراهم کردن مقدمات ازدواج ملاک است ونه هزینه‌های گزاف و غیر ضروری و غیر متعارفی که متأسفانه امر ازدواج را به حاشیه سوق داده است.)

 3- تربیت دینی شایسته ( آموزش دین و قرآن ) و دانش اندوزی

  اما حقوق والدین از نگاه امام سجاد - رساله حقوق :

     «حق مادرت اینست که بدانی او تو را در جایی نگه داشته که کسی نگه نمیدارد و از میوه دلش به تو داده که کسی به کسی نمیدهد و از تو با همه وجودش از چشم و گوش و دست و پا و مو و پوست با شادمانی و سرور، نگهبانی و نگهداری کرده و ناملایمات غم و اندوه و نگرانی‌ها را تحمل میکند و شادمان و خرم است که تو را سیر نماید و خود گرسنه بماند تو را بپوشاند خود برهنه باشد تو را سیراب کند و خود تشنه بماند خود در آفتاب باشد و بر تو سایه افکند با تحمل مشقت، آرامش و تنعم تو را فراهم سازد و با پذیرش رنج بیخوابی تو را از لذت خواب بهره مند سازد شکمش ظرف وجود تو و دامنش پناهگاه تو و سینه‌اش چشمه جوشانی برای رفع عطش تو و جانش فدای تو و سرد و گرم روزگار را بخاطر تو پذیرا گشته است؛ پس باید به پاس این همه محبت و زحمت شکرگذار او باشی و هرگز نمی توانی، مگر خدایت یاری کند .»

 در قرآن کریم سوره اسراء آیه 24 فرموده : و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا.

 1)  پرستش را برای غیر خدا مذموم دانسته یعنی مال پرستی، جمال پرستی، پول پرستی، مقام و شخص پرستی، کعبه پرستی، امام پرستی، شیطان پرستی و هر چه غیر او ممنوع است. 

 درباره والدین قرابت واژه ی پرستش را آورده است . خداوندی که خیلی غیرت دارد در این قسمت کوتاه آمده و احسان بوالدین را اجباری می‌داند.

 فرزند ده حق به بدن والدینش را باید متحمل شود. البته از 80 حق که 40 تا در حیات و 40 تا پس از فوت که 40 تای آن درحیات  که شامل 10 تا به بدن 10 تا به زبان 10 تا به دل و قلب و 10 تا به مال است.

   بدن  :

 1-  خدمت کند . ماساژ و نوازش وبوسیدن وتیمار داری...

 2- با کمال حرمت آنها را نگهدارد.

 3- جلوی آنها ننشیند پشت سرشان بنشیند.

 4- از فرمانشان ( مشروع ) بی محابا پیروی کند چون واجب شرعی است .

 5- روزه مستحبی بدون اجازه شان نگیرد.

 6- بدون رضایت به سفر غیر واجب عینی نرود .

 7- جلوی پایشان به احترام برخیزد و پایین بنشیند.

 8- پشت سرشان راه برود (  معلم دوره راهنماییمان همیشه میگفت :کره اسب از نجابت پشت سر مادرش حرکت میکند. ولی کره خر از خریت پیش و روی مادرست. )

 9- با مهربانی وتبسم به آنان نگاه کند .

10 - آماده خدمتگذاری به آنان باشد .

  زبان :

 1- با تندی به آنان سخن نگوید .

 2- صدایش را بر آنها بلند نکند .

 3- گستاخی و پرخاش نکند .

 4- به اسم صداشان نزند و بگوید مادرجان ، پدرجان

 5- سخن ایشان را قطع نکند .

 6- به آنان امر و نهی نکند .

 7- فریاد نزند .

 8- اُف نگوید و نرنجاند .

 9- با ادب سخن بگوید .

 10- دروغ و یاوه نبافد .

 - در مورد مال دادن به آنها سفارش عجیبی شده و درباره حق دل هم فرموده است تا حد جان و توان باید با ترحم و رأفت سخن گفت .

 - اگر والدین در مضیقه مالی باشند فرزند باید آن را رفع کند یعنی واجب است که حوائج مالیشان را بر آورد .

 - شادشان کند .

 - غمخوارشان باشد .

 -  با دشمنانشان دوستی نکند .

 - از کج خویی آنان نرنجد .

 -  اگر ستم کردند خشمگین نشود و اگر او را زدند دستبوسشان شود .

 -  آرزوی طول عمر برایشان کند و ...

 

آفات عاق والدین : 

 1- در دنیا عذاب می‌شوند .

 2-  بزرگترین گناه کبیره است .

 3- مورد نفرین پیامبر، پدرِ امت است .

 4- مورد خشم خداست .

 5-  از بهشت محروم می شود .

 6-  بهنگام مرگ زبانش از ذکر توحید بسته می‌ماند .

 7-  نمازش قبول نیست .

8-  دعایش مورد اجابت واقع نمی‌شود .

 9- وارد جهنم میشود. ( بخاطر ترک دستورات خدا، کفر و نفاق، پیروی از شیطان،   فراموشی آخرت، ترک نماز )

 10- در قیامت از دیدار  رسول خدا محروم میشود .

 11- به نگاه امام علی زشت ترین گناه است .

 12-  بزرگترین گناه است .

 13- سبب کمی مال و باعث ذلت است، و از مصیبت‌های آخرت است .

 14- ذلیل و خار می شود .

 15- موجب سختی کشیدن هنگام دفن می‌شود .

 16- سبب کوتاهی عمر می‌شود .

  

پیامبر(ص) فرمود :

خود را از نفرین پدر دور کنید که از مافوق ابر بالاتر میرود . و خداوند میفرماید بیاورید تا قبول کنم .

 و همچنین از نفرین مادر خود بپرهیزید که از شمشیر تیزتر است .

 البته در کنوانسیون 11 ماده ای ژنو مسایلی مطرح است که باوجود اتقان بر کرامت انسانی هرگز به وسعت و به اندازه حقوق وکرامت انسان در اسلام نیست .

 مثلاً : دعا در حق فرزند – وفای به عهد – حق آموزش و آداب – جلوگیری از افکار انحرافی – کنترل دوستان ( بخاطر آیه 27 تا 29 سوره فرقان ) 

 هنگامیکه خداوند  در مورد حضرت یحیی علیه السلام میفرماید: او باعاطفه و مهربان بود و به والدینش نیکی مینمود. گردنکش و نافرمان نبود ( بضاعت و جوانی سواد و تقوا و زیباییش را بر والدینش ترجیح نمیداد )سوره مریم آیات 12تا 15

 همچنین از زبان مسیح بزرگوار در سوره مریم آیات29 تا 35 که کودکی سه روزه است میفرماید: و خداوند مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده و گردنکش و نافرمان و محروم از رحمت قرار نداده است و... و رسول مکرم اسلام با وجود اینکه از نعمت والدین در خردسالی محروم مانده همواره امت اسلام را نسبت به نکوداشت به والدین توصیه می‌فرمود.که از روایات و سیره‌ی زندگی ایشان و سایر معصومین  میشود چندین جلد کتاب تدوین کرد. بقول یکی از دوستان تو خود بخوان این حدیث مفصل را.

  و حال شما مخاطبان عزیز اگر تمایل به توسعه‌ی این مبحث داشتید نظرات ارزشمندتان را ارائه فرمایید تا در اسرع وقت این مبحث را بیشترتوسعه و پرورش دهم. البته در مورد حقوق فرزندان هم یک مقاله‌ی جدا آماده کردم تا در اولین فرصت در وبلاگ به نمایش بگذارم بازهم البته اگر تمایل مخاطبان مهربانم بود.

 امیدوارم که خداوند سعی مرا و همه‌ی دوستانم را برای پاسداشت مقام والدین بپذیرد و  والدینمان راازماراضی و خشنود بدارد. 

 منبع من: قران مجید ترجمه آیت الله مکارم.

و رساله حقوق امام زین العابدین شرح

و تفسیر آیت الله منتظری (ره)

 

                               حمیدرضا ابراهیم زاده 1390/5/23