القاب دوستی ایرانیان
چیستی و چرایی گرایش ایرانیان به لقب دوستی به عصر صفویه وپیش از آن بر می گردد و القاب باعث تامین سرانه مالی به القاب... و پاسداشت کرامت القاب برای احترام اجتماعی می شده است.
ظل الله ، ظل السلطان ، قبله عالم ، امیر کبیر و القابی مانند؛ عمادالملک،کمال الملک ،سید الوزرا، اشرف الکتاب، امیر الحاج، مونس الممالک و...
القاب در عهد شاهان قاجاریه نیز باعث وقار خانوادگی و بسیاری از احترامات و کرامات اجتماعی بوده است.
و این امر در فرهنگ جامعه ایرانی نهادینه شده است.
اگرچه لقب دوستی مختص به جامعه ایرانی نیست ،بلکه جامعه ترکی وعربی وکردی و بلوچی و... هم گرایش زیادی به القاب پذیری دارند.
احمد بیگ ،امیرالمومنین،امیر القرا،امین الحاج،آتاخان،کاک بوچان و....
در ایران فرهنگ کرامت القاب بصورت نسل به نسل به بخشی از آموزه رفتاری مردمان شده مبدل است. و افراد در خیابان همدیگر را؛ سید و عمو ودایی و حاجی و مهندس و دبیر و ... صدا می زنند و هیچ چشمداشت مالی به القاب ندارند، اما آن را نشانه ی ادب و وقار خود و احترام به مخاطب خود می پندارند...
درواقع لقب بازی مثل حاج ، دکتر و مهندس و ... نیز یک رویه است که گاه به بی فرهنگی یک تفکر و روش زندگی فرد و خاندان و جامعه ربط دارد.
در غرب و آمریکا بخاطر صراحت لهجه القاب خاص مهندس نیکسون و دکتر اوباما و کلینتون ندارند.
و القاب مشتی وحاجی و کربلایی هم مفهومی برایشان ندارد.
از این رو شنیدن اسامی ؛ کربلایی کریستف و ملا دیوید و حاجی واشینگتون برای ما وخود شان اسباب خنده است !
القاب برای فرهنگ غربی نامانوس است که بگویند دکتر فلان.
در حالی که نام کوچک و نام خانوادگی ارزشمند و برند است.
اگرچه در سطوح علمی یکدیگر را پرفسور بالتازار و دکتر واتسون و استاد ... صدا می زنند و مانند صدا زدن القاب نظامی بخشی از کلاس و آداب معاشرت آنان محسوب می شود. اما در بین افراد عادی جامعه این القاب رایج نیست.
بااین حال در جامعه ما فرهنگ لفافه گویی و مستقیم نام نبردن افراد یک رسم نجیبانه و مودبانه محسوب می شود . و حفظ احترام افراد با پیشوند و پسوندامری رایج وشایسته محسوب می شود.
در آداب و رسوم ما ایرانیان پدر زن و پدر شوهر همیشه "پدر" است و مادر زن و مادر شوهر "مادر"
و القاب "آقا داداش و خواهر جون " هم در خانواده واقوام اصطلاح پسندیده ای است.
پسر دایی یونس، پسر عمه علی،دایی کبلعلی،خاله ثریا وعمه نرگس و عمو حاج رضا و..نیز علاوه برهویت و جایگاه فرد ،احترام و احساس قرابت است.
گاه واژگان حاج و مهندس و دکتر به ارتقا و کرامت فردی مبدل شود می تواند خیلی زشت هم باشد
زیرا ممکن است کرامت فرد به شغل و تحصیلات فرد منوط گردد.و ممکن است بدون این اتیکت و جایگاه مورد احترام و تکریم قرار نگیرد.
درعوض واجب است ما به بزرگان مان در حوزه های مختلف تکریم داشته باشیم.
دکترقائمی ، آیت الله روحانی ، مهندس مجد آرا و...
استاد و معلم و ارشدمان راتکریم می کنیم و صراحتا بگوییم استاد کامران.! و...
در رفتارهای آسیای شرقی به ویژه فرهنگ کره ای، با احترام ویژه و تکریم فردی روبرو هستیم.
تکریم بزرگان و متخصصین و گرامی داشت پدر و مادر وخانواده در فرهنگ شرقی بسیار معتبر ومورد توجه است.
باید گفت؛ رفتار ایرانیان شرقی گرا و شرق پسند تر است.
درفرهنگ ما لازم است که به بزرگان مان در حوزه های مختلف توجه وتکریم داشته باشیم.
وبا ابزار القاب واقعی و بدون غلو احترام شان راپاسداری کنیم.
گرایش و طبع وسرشت رفتار ایرانیان به آداب ریشه در سبک زندگی و آموزه های راستین وفرهنگ مردم دارد و شباهت رسوم شرقیان در واقع پرده از قرابت های فرهنگی هم بر می دارد.
آموزه های راستین و فرهنگ زیستاری ما در واقع هویت و سبک زندگی ما را رقم می زند.و پاسداری از فرهنگ بخشی از تکالیف ومسئولیت های اجتماعی همه مردم است.
والی الله المصیر
حمیدرضاابراهیم زاده
۲۴آذر ۱۴۰۴
تمامی حقوق مربوط به این اثر درانحصار مولف محفوظ می باشد.
