نقش خرافه درناتوانی فرهنگ ها وعدم پذیرش توسعه
بخش اول .
خرافات مجموعه باورهای فاقد پشتوانه عقلی و‌علمی و مذهبی هستند که بر هنجارها ی عرفی مردم تاثیر گذاشته‌ودر فرهنگ ملل مداخله نموده‌و باعث انتشار آسیب وآفت به سبک زندگی و توسعه و فرهمندی جامعه می شوند.
رسوم خرافی غلط دربسیاری از موضوعات زندگی جامعه ما رسوخ کرده است.
تل پوشالی و بدقواره ای که با عنوان شگون و نحوست و باور در سبک زندگی جامعه ما سایه انداخته وبا ایجاد مزاحمتش باعث پسرفت و بازگشت به قهقرا می شود وسایه ی شوم آن در صله رحم و دوستی ها. مسائل زناشویی. روشمندی در خوراک وپوشاک تاثیر بر مراسمات وآیین ها و حتی با مداخلات اموزشی هم روبرو‌می شویم
متاسفانه هر اقلیم و فرهنگی بسیاری از این غلطکاری ها را درحوزه باور برای خود دارند که این باورها زندان و تنگنایی برای مخاطبانشان محسوب می شوند .
زندانیان این باور در دژ خرافات محصور و آسیب پذیر خواهند بود. برای برون رفت از این حصار و زندان باید بت و هیمنه ای که در فرهنگ و باورهایمان تابو شده اند را برداشت و شکست.
این رفتارها هیچ جایگاهی در فرهنگ و باورهای راستین ما ندارند
عرف کردن ناهنجاری های اعتقادی و باورهای غلط،فرهنگ را بی لیاقت می کند.
رسوم غلطی در آئین و مراسم عروسی باعث آسیب وتنش می شوند همچون :
پرتاب سیب به عروس به هدفِ زدن و گاه آسیب زدن به عروس و....!
نشان دادن خون ازاله ی بکارت به خانواده داماد .
بسیاری از خصوصی ترین حریم و روابط افراد را بازدید کردن .!
شلیک اسلحه گرم در مراسم عروسی که از قضا هر ازچندگاهی باعث عزا شدن جشن های عروسی می شود.
منع هرنوع رابطه ی خصوصی پس از عقد و قبل از مراسم جشن عروسی .
درسایر آیین ها و رفتارهای اجتماعی هم نمونه های زیادی داریم؛
مثل: دشت اول نقدی !
برای مغازه دار. فروشنده وخدماتی ها و راننده ها
حتما باید از یکی پولی بگیرند حالا حتی شده از پدرش یا دخترش و...
راننده ی تاکسی می گفت دخترم را سوار کردم رسوندم‌مدرسه اش ازش کرایه گرفتم تا دشت اولم خراب نشود
این باورها خطرناک هست. باورهایی همچون:
۱. حمام نکردن درشب
۲.قیچی را اگر درمقابل کسی باز بسته بکنیم ؛ دعوا می شود.
۳.کسی عطسه کنه باید صبر کنید
۴. پسری که دو فرق تو سرش هست دو تا زن می گیرد
۵.اگر رفتید مراسم ختم‌نباید بعد از اون بالفاصله خونه کسی بروید
۶.اگر روی ظرف غذا رد بشوید غذا سنگین‌می شود.
۷.هرکسی در تابه غذا بخورد یا ته دیگ بخوره عروسیش بارون‌میاد.
۸.اگه تو مراسم عقد کسی زن مطلقه با بیوه یا دختر ترشیده باشه شگون نداده.
۹.اگه تو مراسم نامزدی کسی ظرفی بشکنه خوش یمن نیست.
۱۰.چادر وارونه کسی سرش کنه می گویند داری میایی خواستگاری .
۱۱.سر زن باردار نمک می ریزن اگه دست به سرش بزنه بجه پسر می شه.
۱۲.کچل ها خوش شانس اند.
۱۳.بخت و اقبال دختر به مادرش می ره.
۱۴.نوزاد پسری را به آغوش عروس می سپارند که فرزند اولشان پسرشود
۱۵.پرنده روبروی خونه ای بخونه مهمون میاد به خونه
۱۶.پشت سر مسافر آب می ریزن تا زود برگرده.
۱۷.روز سه شنبه لباس را پرو و برش نکنید باعث گرفتاری و مشکل می شود
۱۸.تخم مرغ می شکونند برای رفع چشم زخم.
۱۹. برای پرش چشم چند تا چوب کبریت رو فوت می کنن‌می ذارن رو پلک
۲۰. برای اینکه بچه ها در دوره جنینی و نوزادی نمیرند اسم کودکان را بمانی و ماندگار و عبدالباقی و گدا خانم و آقا گدا می گرفتند تا بچه زنده بمونه و نمیره و یا لباس مندرس و گدایی به او می پوشانند یعنی از دیگران لباس می گیرند تا بچه برایشان بماند
۲۱.اگه تفاله چای تو فنجان باشه مهمون‌میاد اگه دراز باشه مهمون در راه است.
۲۲.اگه استکانها ردیف بشه مهمون میاد
۲۳. اگه قند یا یه چیزی از دستمون موقع خوردن بیفته مهمون میاد یا کسی زنگ‌می زنه
۲۴.اگه رو تحت بشینی پاهات رو تکون بدی دعوا می شه
۲۵.روی مارمولک یا گربه آب بریزی دستت زگیل می زنه
۲۶.شب تاریک اگه آب جوش بریزید بچه جنها می سوزن جنها به ما آسیب می زنن
۲۷.سبزه کره زدن روز ۱۳ برای باز شدن بخت
۲۸.آواز جغد شوم هست
۲۹.خوابیدن مار روی سینه هرکسی باعث ثروتمندی اوست.
۳۰.نوشتن نام چهل کچل برای بند اوردن باران.
31. نحوست عدد سیزده
32.آتش زدن آستین لباس هرکسی که چشمش شور است.
33.انداختن پوست ختنه در مقابل گربه
34.پاشیدن آب قلیان در اطراف چاردیواری خانه باعث برکت برای خانه است .
35.هنگام کسوف وخسوف کوبیدن ممتد قاشق بر دیگ.
36.سیاه کردن پیشانی کودک با ذغال اسپند برای چشم زخم ندیدن
37.مراسم کتک زدن نمادین پیرمردموجه یا سادات مسن برای بارش باران.
38.روز رفع القلم . روزی که گناهی ثبت نمی شود!
39.پاشیدن ادرار دختر نابالغ درمقابل سر در منزل برای آتش بس بین زن وشوهر
40.شکستن جناق مرغ و...
و صدها باور خرافی دیگر که نقش بسیار مسدود کننده ای را در پیشرفت وتعالی فرهنگ و جامعه دارند.
بی گمان بی توجهی و‌فراموشی این به این باورها می تواند باعث بهبود کیفیت زندگی شده و بار سنگین‌ومنفی اثار تلقینی آن نیز از ذهن و فرهنگ جوامع برداشته می شود.
کسی می گفت: دختر یا زن مجرد یا بیوه بمونه نماز و روزه ش قبول نیست.
قدیم زنهای بیوه رو حتما به عقد یکی در می اوردند تاجایی که ممکن بود اصلا همدیگه رو نبینن.
من هم گفتم اگر اینطوری باشه نماز حضرت معصومه از سن ۹ سالگی تا وفاتش همه باطله.
گفت: ایشون مقامش بالا بود کسی هم ترازش نبود
گفتم : نماز واجب بود. و باباشون امام بود . و هم برادرش. یکی رو به عقدش درمی اوردند ولی نمیدیدند همدیگه را تا نماز و روزه ش درست باشه.!!!
بابا بزرگم قدیم امام جماعت مسجد بود از این مدل زنها زیاد داشت. هیچ کدومشان را هم ندید. فقط پسراشون میومدن میگفتند مادرمون رو عقد خودتون کنید نمازش درست بشود.
ناهنجاری ها و عرفها و خرده فرهنگها ی غلط زیاد داریم.
عادات و آموزه هایی که نسل به نسل در روح فرهنگ و باورهایمان دمیده شدند.
از مادر بزرگم شنیدم که مادر بزرگ مادرم روزهای یکشنبه و‌چهارشنبه آتش بیرون نمی داد
اونوقتها کبریت و آتش در هر خانه ای نبود یا اگر بود دایمی آتش نداشتند
آدم های خاصی ( تش کله)آتشکده یا اتیش خونه داشتند از جمله ما .کهمن این این اتاقک را درکودکی ام دیده ام.
اکثر زنها و بچه ها بایک خاک انداز مسی ، غروبها و دم عصر می اومدند وآتیش می بردند.
همه می دونستند مادر بزرگم یکشنبه و‌چهارشنبه غروب اتیش ویا چیزای خاصی بیرون‌نمی داد. وکلی هم مراعات ما را می کردند.
مادرم گفت ازایشون پرسیدم برای چی این دو غروب ممنوعه چیزی بیرون دادن؟!
فرمود : باعث فقر و‌فاقه و مشکل میشه....
من هنوزم‌که هنوزه ذهنم‌مونده که در کودکی ام غروب اینروزها اجناس بیرون‌دادن از منزل ممنوع بود .
این که آتش جان دارد وکلید و قفل گوش دارد و نجوایتان را می شنود .
یا اگر کسی در کلید بیفتد مرگش حتمی است
آتش کشی کلی آداب داشت. همه ی اینها بخشی از باور ایرانیان کهن بود. و اگر جنبه ی علمی و تجربی و زیر بنای نص مقدس نداشته باشد می تواند در زمره ی خرافات قرار بگیرد.
با وجود تهاجم به خرافه های کهنه ،خرافات نو نیز ترویج می شوند
خرافه نو شامل باب شدن قلیان کشی های خانوادگی. نگهداری شیشه و ظروف مشروب خوری . روابط نامشروع خانوادگی مثل سکس ضربدری و قرض دادن همسران به هم. نوشتن پیامک های عجیب به هم که به صد نفرارسال کنید تا اثر ثروت و سلامت ببینید . ترک صله رحم و...
بسیاری از روابط خانوادگی با لحاظ طبقه مالی و دارایی
بر اساس فشار خرافات بسیاری از مناسک نیک نیز برچیده شدند
صله رحم سنت ومناسک حسنه ای است که با سخت گرفتن در تنوع پذیرایی در مهمانی دادن که خرافه ی امروزی بنام کم نگذاشتن برای مهمان باعث فشار اقتصادی می شود. و مهمانی ها بااحتساب مزاحمت نکردن، کم و بعضا برچیده می شوند
سخت گیری در ازدواج بخاطر موضوعات مالی.
و تعویق ازدواج و یا عقد بخاطر مرگ عزیزان تا یکسال و یا بیشتر .
شگون داشتن فال و قرعه اینترنتی
بدنیا آوردن نوزاد برای روز خاص.
شگون شکستن ظرف وظروف برای آرامش .
شگون نگهداری از حیوان موذی و‌نجس بخاطر برکت و ...
خرافه های جدید تحمیلی تر و برانداز تر بوده و پایه های نیکو‌کاری و ارکان خانواده و سلامت اخلاقی را ویران می کند .
ادله ی غالب خرافه ها نحوست و شگون داشتن است و تابوی وحشتناکی که پیرو این تلقینات رخ می دهد از اساس باطل و ناهنجار است و ترس و باور به آن باعث آسیب و پسرفت می گردد.
حمیدرضاابراهیم زاده
۱۵خرداد۱۴۰۰
تمامی حقوق مربوط به این اثر درانحصارمولف محفوظ می باشد
هنگامی که آدمی از تعالیم الهی دور افتاد وبه سنت های نادرستی که حاصل بدعت بدعت گزاران است چنگ انداخت، دیو شهوت وخشم در وجودش سربرمی آورد وحد وحدودی برای خود نمی شناسد وسنت های غلط را در جامعه رواج خواهد داد.
جهل با گلچین کردن پاره ای از مفاهیم که با امیال واحساسات هماهنگ است انحراف وناروا را درمیان جامعه می پراکند و زمینه تبهکاری ها را به وجود می آورد.
جهل مقدس همان آن روی چهره جهل مرکبی است که خواستگاه دینی دارد، یعنی فردی متدین برای رضای خدا تهمت می‌زند، غیبت می‌کند و ...
پیامدی جز فاجعه ندارد. فاجعه ای مانند بمب شیمیایی همه انسانیت و اخلاق با هم می بلعد
1- این فرد بر اساس جهلی که می‌پندارد عین علم است زندگی می‌کند. نفس این کار ممکن است فاجعه به بار آورد. قرآن کریم در آیه 104 سوره کهف زمانی که می‌خواهد از فاجعه‌بارترین رفتارها خبر دهد به همین افراد مثال زده و آنان را کسانی معرفی می‌کند که در دنیا برای تحقق گمراهی تلاش کرده و تصور می‌کنند که در حال محقق ساختن خیر و نیکی هستند: "قل هل ننبئکم بالاخسرین اعمالا، الدین ضل سعیهم فی الحیاه الدنیا و هم یحسبون انهم یخسنون صنعا "
2- کسی که جاهلانه رفتار می‌کند، غیراخلاقی عمل کرده و برای خود و دیگران مشکل می‌آفریند.
3- انگیزه‌ای برای رفع جهل پیدا نمی‌کند چون همواره به خیال خود راضی، خوش و مسرور هستند و احساس‌نیاز به دانش‌نو پیدا نمی‌کنند. به تعبیر قرآن کریم در آیه 83 سوره غافر، به همان دانش خیالی که نزدشان هست، خرسندند: "فرحوا بما عندهم من العلم "
4- آگاه‌سازی اینگونه افراد موجبات کینه و دشمنی آنان را فراهم کرده و رفتار جاهلانه آنان را برمی‌انگیزد. این دشمنی تا زمانی که جنبه شخصی دارد، دامنه فاجعه آن کم است، ولی زمانی که جنبه اجتماعی و پشتوانه حکومتی پیدا می‌کند، با خود تمدنی را به سقوط و ویرانی می‌کشاند. فاجعه جهل مقدس، آنگاه عظیم‌تر است که به صورت یک جریان قوی اجتماعی یا سیاسی مبدل و به سلاح هم مجهز شود.
برخورد با این جریان اگر نگوییم ممکن نیست، بسیار دشوار و هزینه‌بردار است. تنها شخصی مثل امیر المؤمنین(ع) را می‌طلبد که در عین توانمندی و شجاعت، برچسب جنگ با امور مقدس و خرمقدس‌های خوارج بر او نچسبد. به تعبیر مولوی اگر قدرت عیسی را هم داشته باشی نمی‌توانی احمق را هدایت کنی.
آنان به تفسیر و اندیشه‌های خود از دین، جنبه قدسی داده بودند و پیروان آنها نیز تحت تأثیر تبلیغات از آنها همین تقدس را پذیرفته‌اند. جاهل دینی و مذهبی با عنوان عالم دین، می‌پندارد معرفت وی عین علم است و معرفت دیگران از دین، عین جهل، متأسفانه آگاه‌سازی اینگونه افراد هم ممکن نیست، زیرا موجبات کینه و دشمنی بیشتر آنان و هوادارانشان را باعث می‌شود.
در قرآن علمای بنی‌اسرائیل بسیار مذمت شده‌اند و حتی گفته شده که این قوم علمایشان را می‌پرستیدند و منظور از این پرستش در روایات، همان اطاعت کورکورانه ذکر شده است.