دشمنی سالوس و ریا با توسعه
دشمنی سالوس با توسعه
تنسک جاهلانه و قشریگری باعث پدید آمدن تزویر و ریا کاری و توجیه می شود.
و ریا کاری بصورت سیستماتیک رخ می دهد و باعث گرایش مردم به ظاهر گرایی و قشریگری می گردد. ریا به مفهوم فریب و به اشتباه انداختن وتظاهر و خودنمایی است وباعث ابطال عبادت می شود
بزه تزویر و تدلیس و ریا کاری و اظهار فضل را باید در رده جعل و غصب و دروغ دسته بندی کرد.
زیرا باعث از بین رفتن اصالت و هویت نجیبانه گردیده و در توسعه همه جانبه جامعه تاثیر منفی می گذارد.
ریا اصالتی ندارد و ساخته وپرداخته ی ذهن فریبکار و دسیسه ای پیچیده ا ست.
اگر حکومت و یا نظام حکومتی دینی باشد و براساس شمایل ظاهری به مومن نمایان توجه بیشتری بشود جمعیت و پیچیدگی رفتار بزه کاران ریاکار بیشتر می شود
و ریاکاری ومومن نمایی ویا سالوس با بخش مهمی از رفتار متقلبانه خواص و حتی عوام مردم ویا کسانی که با جاه طلبی آلاف و الوفی دارند، پیوند خورده است و ریشه در تاریخ دینداری دارد
حتی در دوره زرتشتیان و پیش از اسلام سالوس و ریا برای بدست آوردن و طمع یا برای ترس از دست ندادن وجود داشت.
آثار اساطیری قدما نیز این نگاه رااثبات می کند
شاعرانی چون حافظ وسعدی و صائب و مولانا نیز پس از اسلام بخشهایی از جهاد تبیین خود را در مذمت سالوس و ریا مصروف داشته اند.
قلب سالوس و ریا را نشکستند درست
مگر این قوم که در زلف شکست آوردند
اوحدی را چو ازین دایره دیدند برون
زود در حلقه آن زلف چو شست آوردند
(اوحدی مراغه ای)
آتـش زهـد و ریـا خرمـن دیـن خواهــد سوخت
حافظ این خرقه ی پشمینه بینداز وبرو . (حافظ)
طریقت بجز خدمت خلق نیست
به سجاده و تسبیح و دلق نیست. (سعدی)
یک نخود کله و ده من دستار.
این کم و بیش چه معنی دارد.
شیخ برعرش نپرد چه کند.؟
غیر پر ریش چه معنی دارد.
بیدل اینجا همه ریش است و فش‌است
ملت و کیش چه معنی دارد (بیدل دهلوی)
کجا باشد دورویان را میان عاشقان جایی
که با صد رو طمع دارد ز روز عشق فردایی
طمع دارند و نبودشان که شاه جان کند ردشان
ز آهن سازد او سدشان چو ذوالقرنین آسایی
دورویی با چنان رویی پلیدی در چنان جویی
چه گنجد پیش صدیقان نفاقی کارفرمایی ( مولانا)
در پس پرده تزویر و ریا زاهد خشک
عنکبوتی است که دام مگسی می سازد
هر دمی کز سر صدق است اثرها دارد
صبح صد شمع خموشی از نفسی می سازد (صائب تبریزی)
قرآن‌کریم به عنوان‌نص مقدس با فریب وسالوس وتوجیه وریا مخالف و در تضاد است و ایمان واقعی مردم را برای همراهی و جامعه سازی می طلبد.
از این رو می فرماید؛
ویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون الذین هم یرائون و یمنعون الماعون (سوره ماعون آیه ۷)
وای بر حال نمازگزارانی که از نماز خویش غافلند آنان‌که ریاء می‌کنند و احسان و نیکی به فقراء را منع می‌کنند». و می‌فرماید: «یراءون الناس ولا یذکرون الله الا قلیلا (سوره نسا آیه ۱۴۲)
نبی گرامی اسلامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: ترسناک‌ترین چیزی که از آن بر شما می‌ترسم شرک اصغر است. عرض کردند: یا رسول الله شرک اصغر چیست؟
فرمود: ریا! آنگاه چنین فرمود: هنگامی که در روز قیامت خدای تعالی پاداش عمل بندگان را می‌دهد می‌فرماید: بروید سراغ کسانی که در دنیا برای آنها ریا می‌کردید ببینید آیا پاداشی دارند به شما بدهند، و فرمود: خدای تعالی می‌فرماید: هر کس عملی انجام دهد و دیگری را در آن با من شریک کند تمام عمل را به شریکم می‌دهم من از آن عمل بیزارم و از شرک بی‌نیازتر از هر بی‌نیازم. «من عمل عملا اشرک فیه غیری فهو له کله و انامنه بریء وانا اغنی الاغنیاء عن الشرک.» و می‌فرماید: عملی را که ذره‌ای ریا در آن باشد خدا نمی‌پذیرد. «لا یقبل الله عملا فیه مقدار ذرة من ریاء.» و می‌فرماید: پائین‌ترین درجه ریا شرک است. «ان ادنی الریاء شرک.»
و امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) فرمود: ریاکار سه نشانه دارد اگر مردم او را ببینند بانشاط می‌شود و چون تنها شود کسالت او را فرا می‌گیرد و دوست دارد در تمام کارهایش او را ستایش کنند. «ثلاث علامات للمرائی، ینشط اذا رای الناس و یکسل اذا کان وحده و یحب ان یحمد فی کل اموره.»
تزویر و توجیه وتدلیس و ریاکاری باعث سلب امنیت روانی و بی اعتمادی برای مردم‌شده وباورهای راستین را مورد تهاجم واهانت خود قرار می دهد و‌مردم به ویژه نسل نو را از ویژگی ها هنجارهای پسندیده دور و بیزار می کند.
دروغ و فریب و ریا کاری سم مهلکی برای حرکت در مسیر توسعه است و می تواند جامعه را از پای در آورده وباعث تخریب فرهنگ وبی باوری وبد باوری گردد.
در عصر پهلوی جاه طلبان برای رسیدن به مطامع ومنافع خود می بایست از راه هایی هم چون گرایش به رانت و پیوند با دستگاه شاهدوستی به مقام و مقصود برسند ویا از شراره های حسادت و بدگویی رقبا خود را مصون نگاه دارند. ازاین جهت سالوس و مومن نمایی در این دوران کمتر در رفتار جاه طلبان و یا ترسوها سراغ می رود.
اما پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران ،چون نظام حکومتی برپایه ایمان و دینداری و پیوند با شریعت به وجود آمد قشریگری و ظاهر سازی وسالوس و ریاکاری بیشتر در رفتار جاه طلبان به وجود آمد و همچنین در رفتار کسانی که با ترس از ساقط شدن موقعیت و جایگاه اداری واجتماعی روبرو می شدند به سالوس و ریا روی می آورده اند.
از این رو برای مصونیت از قشریگری وپیرو آن سالوس، باید ضمن پایبندی به ارزش ها والتزام عملی نسبت به آموزه ها و شعایر دینی و باورهای راستین ، دینداری به صورت عملی در زندگی مردم جاری و در رفتارهای مردم و خواص نمود یابد.
و شاخصه های گذشت و همدلی و همکاری و امانتداری و مسئولیت پذیری و راستگویی و...در زندگی و تعاملات اجتماعی مردم رونق و رواج داشته باشد و مردم بتوانند در سایه سار ایمان همگانی در رسیدن به امنیت و توسعه پایدار همگام شوند.
والی الله المصیر
حمیدرضاابراهیم زاده
۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴
تمامی حقوق مربوط به این اثر درانحصار مولف محفوظ می باشد
