تعاملات جامعه شناسی و بینش دینی

 تعاملات بینش دینی و جامعه شناسی

1

ضرورت توجه به بینش دینی (فقه)  ازنگاه معصومین:

 امام علی (ع) فرمود اندکه:

ای مردم! دینی که درست فهمیده نشود هیچ خیری در آن نیست. (بحار الانوار  جلد70 صفحه307)
وهمچنین امام باقر فرمودند ؛

اگر به جوانی  ازجوانان شیعه برخورد کنم که فقه نمی داند ادبش می کنم . (میزان الحکمه ج4 ص1403)

منظور ایشان  از  ادب کردن؛ آستین بالا زدن برای آموزش بود.
و فقه بینش دینی است که هر انسانی باید از آن آگاه باشد.

 به نظر می رسد ضرورت آموزش فهم دینی درنگاه باقرالعلوم نشان دهنده اهمیت دانایی و تسلط مردمان زمانه به بینش دینی است.

بی بصیرتی و فقدان بینش درست در دین و مطالبات آن باعث گمراهی و سردرگمی در شناخت برنامه ها و اهداف حرکت خواهد بود واز سوی دیگر افراد باورمند و یا مومن ،چراغ راه به خود نصب کرده اندکه پیامبر رحمت فرموده اند:

مراقب فراست مومن باشید زیرا او با نور خدا نگاه می کند (تفسیر نور.دوانی ص 106)

در مکتب قرآن و اهل بیت آموخته ایم که باید با بینش روشن ودرست و روشن بینی به سراغ زندگی برویم.
دین چیز جز محبت نیست!
 پیشوای راستین ؛ شکافنده علوم فرموده است: هل الدین الا الحب؟...( میزان الحکمه ج1 ص503)
درحالی که خداوند  فرمود:

 قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحبب کم الله ویغفر لکم ذنوبکم...( آل عمران 31)

آنکه خدا را دوست دارد از او پیروی می کند؛ اینگونه است که خداوند هم اورا دوست می دارد و از اشتباهاتش در می گذرد.

دین درواقع مهارت  زندگی کردن در راستای رسیدن به بلوغ وتکامل است
و قرآن کاتالوگ روش زندگی و مهارت رفتار زیستی وتعاملات زیستاری است.
پیامبران فرمان فرمایان بشر نبودند!
لست علیهم بمصیطر...(سوره غاشیه22)
بلکه فرستاده ای برای رساندن پیام وحی بودند.

درگاه ها و پنجره هایی که صدای وحی را بمردم باصداقت ورعایت امانتداری رسانده اند.
پیامبر محمود پیامرسان پیام حضرت حمید بود و بس.
همجنس مردم و ازبین جامعه خودشان برگزیده شد
ودر بین مردم فوت  کرد وتدفین می شد.
آنچه که مقدس است؛
آدمیت است که خدا برایش دستور سجده صادر کرد و...!
و بخاطر پاسداشت کرامت انسان گیتی را مسخرش نمود.
ولقد کرمنا بنی آدم و حملناهم فی البر والبحر...( سوره اسرا 70)
 به تعبیر امام موسی صدر؛ پروردگار رحمان "دین را در خدمت انسان قرار داد" و برایش پیامبران و راهنمایانی برانگیخت تا در خدمت انسانیت و کرامت او باشند.
انسان پارسا و بالغ را ارج نهاد
و زمین را برایش گهواره ای آرام ساخت تا در این مکان و زمان خود را به بلوغ بکشاند.
انگار خدواند خواست جانشین خود رااز بالغ ترین فرد انسان قرار دهد ( سوره بقره 30)

پس از روح خود درکالبدش دمید ( سوره صاد 72)
و او را نکو داشت...
لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم... ( سوره تین 4)
سپس انسان را فکرت آموخت
و خود معلم پارسایان شد:
ان‌تتقوا الله یجعل لکم فرقانا... ( سوره انفال 29)

واتقوا الله و یعلم کم الله...( بقره 282)
پارسایان  وصالحان راشرافت داد تا وارثین زمین شوند... ( سوره انبیا 105)
خداوند انسان را زیبا خواست و زیبا ترین سرنوشت را برایش چید.
وسپس ازاین آفرینش به خود آفرین گفت:

فتبارک الله احسن الخالقین ( سوره مومنون 14)
آنگاه؛
قرآن را به او داد وگفت؛ بی گمان این کتاب کاتالوگ زندگی توست.
از بت پرستی و کعبه پرستی ودین پرستی و امام پرستی و مقام پرستی و پول پرستی و ...هرچه پرستش غیر من دورباش و مرا با شرک ورزیدن ناراحت نکن
حرمت مراحفظ کن ومرا نادیده نگیر! ( سوره ابراهیم 7)
مرایاد کن در همه حال تا تو را یاد کنم. ( سوره بقره آیه 152)
خدایی این چنین مهربان انسان را برده نمی خواهد که برای  روش زندگی بردگی کنند.
روش زندگی و مهارت زیستی از این جهت محترم است چون مقدسی چون کرامت انسان و خرد قدسی انسان را در بر می گیرد.
وگرنه سوای اسامی وصفات آفریدگار، قران مملو است از واژه های نیک وبد همچون شیطان و ابلیس و نجاسات وخون و خوک  و مردار و منی و خورشید و ماه و مجموع واژگانی از  بایدها و نبایدها ... که دست زدن به هر کلمه اش طهارت می خواهد و لو کلمه حیض و خون و منی وابلیس.
از مکتب خدا آموخته ایم که برای دانایی و توانایی باید به مدار خدا باشید...
بدون هیچ جریان کشی و هیچ قطعی در مدار.

۲
بخش زیادی از کارکرد جامعه شناسی تعامل با دین و استفاده از حقیقت گوهره ی دین است.
هیچ جای دنیا جامعه شناس بی دین  نداریم.
دین ودینداری  هرجامعه ای در واقع هویت آن جامعه است و جامعه شناس هویت خواه و هویت پژوه هر جامعه ای خواهد بود.
همه جامعه شناسان در هر دین ومسلکی متدین محسوب می شوند واغلب سواد دینی بالایی دارند.
اساتید ما گفته اند: سعی کنید زندگی  جامعه را لمس کنید نیاز مردم را در هر دوران بفهمید وبرایش برنامه بسازید. آسیب ها را بشناسید و با دقت مشکلات را تشخیص دهید تا به برداشت برابر با واقع دست یابید تا

آنگاه بتوانید برای درمان آن بهترین راهکارها را تجویز کنید.
آسیب ها را پیدا کنید و برایش راهکار بیابید. یعنی با آنها زندگی کنید و از جنس آنها باشید!
به مردم مطالبه گری یاد بدهید.
امین و امانت دار و امنای مردم باشید و شیوه های حمایت و دفاع از مردم را بفهمید.
اگرقرار است وارد جامعه بشوید وبرای مردم کار کنید مردم ودردها و درمان هایشان رابشناسید.
دین شناس شوید و با بینش درست ، راهنما و پیام بر کرامت و بهروزی و بهبودی زندگی مردم باشید از این رو کتابهای آسمانی و دستورات وحی و نهج البلاغه را با دقت بخوانید و آگاه شوید.

در واقع باورهای دینی مردم فرهنگ زیستی آنها رارقم می زند.

از این رو فرهنگ هایی که ادیان و مذاهب مشترک دارند به هم شبیه هستند.

مصرف و تولید و سبک زندگی شان به هم شبیه است.

قوانین واحکام رفتاری و تعاملات اجتماعی ملت ها براساس باورهای دینی آنها رقم می خورد واگر انحرافی در باورهایشان رخ دهد و یا التزامی به باورها ی دینی خود نداشته باشند تضاد ها وتعارضات فاحشی رخ می دهد. دروغ و ریا کاری و بی مسئولیتی جامعه را منحرف و نا کار آمد و منزوی و بیمار می کند...
بنابر این حتی در بریتانیا و فرانسه و سوئیس  و فنلاند و کانادا هم کاره ای شدید راهی جز معاشرت و آشنایی با کلیسا و محراب و مکاتب فکری و آکادمی های فلسفی آنها نمی بینید
هرگز از توانمندی دین  و مسلک مردم غافل نباشید. این باورهای دینی است که آموزه هایش باعث ایجاد توانمندی و تاب آوری در زندگی می شود.
مردم از بد دینی به فلاکت و انحراف افتاده اند نه از فقر مالی و ...

 

والی الله المصیر

حمیدرضاابراهیم زاده

۱۲ آذر۱۳۹۲

 

تمامی حقوق مربوط به این اثر درانحصارمولف محفوظ می باشد