ساحت پلواریزم دینی

 * مصاحبه

با سلام وادب

استادابراهیم زاده در صورت صلاحدید درموارد ذیل توضیح و شرح لازم را ارائه نمایید

در مورد پی آمدهای مثبت پلورالیسم دینی، کدام است؟ آیا این پی آمدها در دین اسلام به دست نمی آید؟

تفاوت جامعه ی اسلامی با جامعه ای که در آن، پلورالیسم دینی پذیرفته شده است، چیست؟

بسم الله الرحمن الرحیم

باسلام و ارزوی سلامتی وتوفیق روز افزون

پلوآر بمعنای تکثر گرایی است

پلوآریزم دینی ، تکثر درنحوه ی اجرای  فرعیات است.  وگرنه خدا یکی است وهدف انبیاهم مقسوم و معلوم هست

پلوار اسلامی هم  تکثر برروی سلایق اعمال فروعات دینی ومباحث کلامی است.

وهیچ خللی به اصل دین وارد نمی کند مگراینکه  مذهب علیه مذهب تکفیریه وتفسیقیه صادر کند.

تعداد مراجع در استنباط مباحث فقهی واصولی  زیاد هستند  غالبا  در دادن فتاوی متفق القول یا شبیه به هم عمل میکنند گروهی  بر گروهی  بخاطر آسان گیری یامسائل دیگر   مقلد پذیر تر می شود. نه قابل دفع هستند ونه ملزم به جذب.

این از ثمرات فقه شیعی است که به مراتب پلوارتیک تر از فقه اهل سنت است

گروهی   ذهنیتی را به ذهن مردم انداخته اند که  پلواریزم دینی حرام وباطل است.

 به این سند که  ان الدین عند لله الاسلام...(آل عمران 19)

درصورتیکه مفهوم واقعی آن اسلام  میانه رو هست. اسلام با مشی رسول خدا هست نه با مشی جناب معاویه وحجاج یوف ثقفی  واسلام دین ممتازی هست  چون  درآن کراهت واجباری برای  پیروی از فروع وجود نداره.

 اما آقایان مثل اینکه  فقط شمشیر بعضیها را به ارث بردند  وخلافت وولایتی برای خود قائل شدند وبه  شهروندان درجه ی حقوق شهروندی  می دهند و... روش فکری اینها ورهروانشان بنظرم نوعی داعش شیعی است .

  این نهجه فکری قابل قبول نیست. شرافت وفضیلت افراد به کرامت انسانی ومحتویات درونی افراد است. ومایلم بگویم  مشی  واستباط اینها را از دین نمی شود بعنوان سلوک  دینداری  پذیرفت.

حرفهایشان در حوزه فهم فلسفه ی دین مثل دخالتهایشان در حوزه سیاست است.

ومی شود گفت این تفکر وپیروان واصحاب این قلمرو  مقبولیتی در هیچ حوزه ای ندارند.

در تفکر نا به سامان ایشان سیطره دین وحاکم دینی بر گرده مردمان را خیلی عمیق وآسان کرده است وانسان را درخدمت دین مجبور می کند.

 وحال آنکه مکتب علامه امام موسی صدر را بعنوان دینداری متعادل خلاف آن را می گوید.ودین را درخدمت انسان می داند. وبعثت رارهاورد کرامت انسان می پندارد

به تعبیرآیه ی 99 سوره ی یونس نه پیامبر مجبور است مردم را وادار به ایمان اجباری کند ونه انسان مجبوراست به چیزی ایمان بیاورد که باوری بر آن ندارد و یا اجباری باشد

اگر مشیت خدا بر ایمان انسانها  بود همگی بی استثنا باایمان می شدند

اجبار واکراه خلاف حکمت و تکلیف است

پلوار دینی را باید با تسامح وتساهل در فروعات دینی وسلایق رفتار دینی ترجمه کرد.

یرید الله بکم الیس ولایرید بکم العسر-بقره185

وکذلک جعلناکم امه وسطا – بقره142

انی بعثت لمکارم الاخلاق.- حدیث

فقل لهم قولا میسورا سوره اسرا 17

ان هذاالدین یسر . باب الدین یسر- حدیث

الفطره الحنیفیه السهله السمحه- حدیث  نبوی- اصول کافی ج2 ص17

الطرق الی الله بعدد انفاس خلائق- حدیث نبوی:

راه برای رسیدن به خدا  به عدد همه آدمهاست

کوتاه آمدن فروعات دینی بر سر اضطرار- آیات وروایات متعدد

ولوشاء ربک لامن من فی الارض کلهم جمیعا افانت تکره الناس حتی یکونوامومنین- یونس 99

آسانگیری. سمحه وسهله - حدیث

فبما رحمت من الله لنت لهم – آل عمران169

لست علیهم بمصیطر –غاشیه26

وماانت علیهم بجبار- قاف 45

لقد من الله علی المومنین اذ بعث فیهم رسولا..- آل عمران164

الذین یتبعون الرسول النبی الامی الذی یجدونه مکتوبا – اعراف157

انا هدیناه السبیل اما شاکرا واما کفورا – دهر3

 یرید الله لیجعل علیکم من حرج – مائده 6

لاجناح علیکم فی الدین...نسا101

وما جعل علیکم فی الدین من حرج – حج78

لا اکراه فی الدین...بقره 254

ولو تقول علینا بعض الاقاویل لاخذنامنه بالیمین ثم لقطعنا منه الوتین – حاقه 46

و ....

همه ی این آیات مبارکات دال براین مدعا هستند که دردین هیچ فشار واکراهی وجود ندارد وهمواره منطقه ی فراغی بین آسانگیری واصل نص قرآن هست.

ومصادیقی مانند نماز مسافر وعدم وجوب روزه برمریض  ومضطر و...پیش می آید.

این وسط این قدر دایه های مهربان ترازمادر زیاد هستند که  بعضا فکر می کنند قرآن را پیامبر نوشته که نعوذ بالله همان اول متوجه نشد شراب حرام است وچند سال طول کشید آیه اش ازآب دربیاید.  روزه  همینطور چند سال بعداز بعثت و هجرت واجب شد.العیاذ بالله لابد پیامبر دنبال ردیف وقافیه می گشت !!

ملتی که عفاف را نادیده می گیرند وبه حجاب اجباری تن می دهند وحجاب رامخدوش می کند واز هر حربه ای برای برون رفت از حجاب  بهره می جوید و از عفاف خارج می شود به نگاهم  از همین ایده های افراطی  به این روز افتاده اند

حدود وثغور  هر حکمی از احکام مشخص است دیگر حتی آقای خلیفه هم حق ندارد حلال خدا را حرام کند و....

این تفکر که اسلام دین بسته وستیزه جویی در مقابل عزت ورفاه بشر هست یک سادیسم وشیزوفرنی هست که در جان مدعیان فهم دینداری افتاده است.

چه افراط و چه تفریط در امر دینی برای لحاظ آرای شخصی، کاملا تحریف در دین است

تکثر گرایی بدلیل توسعه ی علوم وتکنولوژی وعدم رکود علوم روز طبیعی است.

همانطور که درفقه بسیاری از  توسعه های پزشکی پذیرفته شد . در تفسیر وفلسفه هم همینطور هست

دستاوردهای فقهی  فقها که وحی منزل نیست. 

فقه همراه با علوم  ومقتضیات دانش روز درجریان است و رکود وسقوط ندارد

این فقیه هست که باید به خودش زحمت حرکت بدهد واز رکود وتحجر برهد.

برای همین است  بقا برتقلید از فقیه ومجتهد میت  جایز نیست

قرائت های مختلفی از یک بیت شعر من  دربین دوستان پیش می آید؛

من زنده ام وخودم می دانم چه نوشته ام اما طرف ازمن هم به شعرم خودش را واقف تر می پندارد. وبرداشتهایی دارد که من خودم هم بهش فکر نکرده ام. ویا خلاف نظرم هست.

 طبیعی است که برای قرآن 604 صفحه ای 50میلیون صفحه تفسیر و شرح  پیدا می شود.

 کتابی که پیام آورش رسما1400 سال پیش مثل مردمان عادی  از دنیا رفته است وناطقانش حضور ندارند. بالتبع تفسیر پذیر می شود.

شما چندتا ترجمه یا شرح وتفسیر ازخلفا و ائمه هدا سراغ  دارید؟

به تعداد انگشتان  یک دست هم نیستند.  اگرچه همین تعداد اندک هم منسوبی هستند.

تفسیر  منسوب به امام عسگری. که این تفسیرهم منسوبی واحتمالی است.همین.

بنابراین  بخاطر عدم حضور عقول معصوم  روایتهای منقول ازایشان برای شرح آیات نیز دچار تکثر قرائات گردیده است وبالطبع عقول مستعده جدید خود را صاحب نظر می پندارد واز دانش جدید پرده برمی دارد ومی خواهد تطبیق قرآنی والهی برایش بیافریند

هم نقش اسطوره هااینجا اظهر من الشمس است وهم کارکرد قرائت های دینی در  بوجود آمدن نحله های دینی وعرفانی.

هرکدام که به فطرت وعقل وقرآن واجماع واهل بیت و قرآن نزدیک تر وسهل الوصول تر باشد همان هم مقبولیت پذیرمی شود وپیرو می یابد/

 دراین مقطع  تفکرات واقفیه گرایانه هم در تفسیق وتکفیر فعال ترمی شود وهرچه که به مشربش نزدیک نیست  محکوم به الحاد  است و سنگ قلاب می شود و...

اما ثمره ی  مثبت تکثر گرایی :

-          توسعه پذیری وهمگامی با مقتضیات عصر

-          - جوامع پلوراراتیک توسعه پذیر ترند

-          پذیرش وتشریع ظهور پدیده های نوین علمی  در حوزه دین   و تطبیق یابی آن هست.

-          تعامل دین با دانش نوین بسیار مطلوب نگاه اندیشمندانه معصومین هست کارکرد دین برای عزت ورفاه حال انسان است. اصلا دین قانون نیست چون احکام چند حوزه را بیشتر در برنمی گیرد وصراحت ندارد. ..

پس اسلام با توسعه مخالف نیست ومانند جسم بشر در مسیر تکامل از شیر مادر به خوراک  ومیوه های عادی متمایل می شود واسلام  هم با مجموعه مختصاتش  همراه با مقتضیات زمان حرکت می کند وپویاست.

ومهمتر ازهمه  سنت های اولیه ی الهی هرگز تجدید پذیر وتحویل پذیر نیستند ومثلا ؛کسی هم نمی تواند بنام توسعه ،آزادی همجنس گرایی را بعنوان ضرورت درجامعه  و دین بیاورد وبرایش مشروعیت بطلبد چون  با سنت اولیه وبیس  دین مشکل پیدا می کند و..

سنت الله فی الذین خلو من قبل ولن تجد لسنت الله تبدیلا – احزاب62

هیچ مسلمانی نمی تواند بخشی از اسلام را بپذیرد وبخشی را واگذارد. چیزی بنام اسلام وشیعه ی پاروقت نداریم.

آئین شکوهمند اسلام وابسته به فرد وشخص خاص وبا مرگ  ونسیان وبیماری وخطای  هیچ حاکمی دین اسلام تعطیل نیست

دین مبین اسلام درخود مدارا و کرامت انسان را نهادینه کرده است وازاین رو هیچ کس بر کسی برتری  ندارد.

واسلام علاوه بر مدارا با همکیشان.  مدارا ومشی و همزیستی مسالمت آمیزبا سایر ادیان را نیز تاکید فرموده است

گمان مبر که به پایان رسید کار مغان    هزار باده ی ناخورده در رگ تاک است. (اقبال لاهوری)

 

والی الله المصیر

حمیدرضاابراهیم زاده

16 اسفند1393

 

*  تمامی حقوق مربوط به این اثر درانحصار مولف محفوظ است